Vượt qua thách thức, nắm bắt tương lai: Ý chí và quyết tâm ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục tại Trường Tiểu học Y Nuê, phường Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk

1. Đặt vấn đề

Trong bối cảnh toàn ngành giáo dục đang hướng tới cuộc cách mạng số với Trí tuệ nhân tạo (AI) là công nghệ lõi, nhiều người thường cho rằng đây là “sân chơi” của những đơn vị có điều kiện thuận lợi. Tuy nhiên, lịch sử phát triển luôn chứng minh rằng những bước nhảy vọt vĩ đại nhất thường bắt nguồn từ những nghịch cảnh khắc nghiệt nhất. Bài nghiên cứu này không tập trung vào việc liệt kê những khó khăn, mà nhằm mục đích soi chiếu và khẳng định một tinh thần tiên phong đang trỗi dậy mạnh mẽ từ cơ sở: đó là ý chí và quyết tâm sắt đá của tập thể Trường Tiểu học Y Nuê.

Với xuất phát điểm đầy thách thức – 100% học sinh là người DTTS, hạ tầng công nghệ còn thiếu thốn – nhà trường hoàn toàn có thể chọn một lối đi an toàn. Nhưng thay vào đó, tập thể sư phạm nơi đây đã chọn đối mặt, xem việc ứng dụng AI không phải là một gánh nặng, mà là một sứ mệnh: sứ mệnh mang đến cho các em học sinh thân yêu một cơ hội tiếp cận giáo dục bình đẳng và hiện đại, phá vỡ mọi rào cản về địa lý và điều kiện.

2. Biến thách thức thành động lực: Một góc nhìn từ bên trong

Nơi nào có thách thức, nơi đó có cơ hội cho những người dũng cảm. Tại Trường Tiểu học Y Nuê, đội ngũ nhà giáo không nhìn vào những gì họ thiếu, mà tập trung vào việc tối ưu hóa những gì họ có, với một niềm tin và quyết tâm mãnh liệt.

– Với rào cản về hạ tầng và thiết bị: Thay vì chờ đợi một sự đầu tư hoàn hảo, nhà trường xác định một triết lý hành động: “Bắt đầu từ những gì nhỏ nhất, hiệu quả nhất”. Một cán bộ quản lý nhà trường khẳng định: “Chúng tôi không mơ mộng những hệ thống AI phức tạp. Chúng tôi bắt đầu bằng câu hỏi: ‘Với một chiếc máy tính, một đường truyền Internet đôi khi chập chờn, chúng ta có thể làm gì để bài giảng ngày mai tốt hơn?’ Sự hạn chế về vật chất chính là yếu tố thúc đẩy chúng tôi phải sáng tạo và chắt chiu hơn trong từng giải pháp.” Đó là tinh thần biến khó khăn thành động lực, tìm kiếm các giải pháp AI gọn nhẹ, có thể hoạt động hiệu quả trong điều kiện thực tế.

– Với rào cản về năng lực số của đội ngũ: Nhà trường nhận diện đây là yếu tố con người then chốt và khởi xướng phong trào “Học tập cùng nhau, tiến bộ cùng nhau”. Tinh thần e ngại ban đầu đã nhanh chóng được thay thế bởi sự ham học hỏi. Một giáo viên chia sẻ: “Đúng là ban đầu chúng tôi có lo lắng. Nhưng khi được Ban Giám hiệu động viên, được đồng nghiệp trẻ hơn chỉ dẫn tận tình, chúng tôi hiểu rằng không ai bị bỏ lại phía sau. Nỗi sợ lớn nhất không phải là công nghệ, mà là sự trì trệ. Chúng tôi có thể đi chậm, nhưng nhất quyết không dừng lại.” Sự quyết tâm này thể hiện qua các buổi sinh hoạt chuyên môn sôi nổi, các nhóm tự học được hình thành, biến mỗi giáo viên trở thành một người học trò và một người thầy trong hành trình chinh phục công nghệ.

– Với rào cản về bối cảnh văn hóa – xã hội: Đây lại được xem là cơ hội vàng để AI phụng sự bản sắc. Đội ngũ giáo viên của trường quyết tâm trở thành những người “huấn luyện” AI, biến nó thành công cụ để bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc. Tầm nhìn của trường là sử dụng AI để số hóa truyện cổ, các bài dân ca Ê-đê, tạo ra những nhân vật hoạt hình gần gũi, giúp các em học tiếng Việt hiệu quả hơn trên nền tảng văn hóa mẹ đẻ thân thuộc.

3. Lộ trình hành động:

Chiến lược của sự quyết tâm Từ ý chí mạnh mẽ, nhà trường đã vạch ra một lộ trình hành động rõ ràng, không phải là một đề xuất trên giấy, mà là một cam kết thực thi.

– Giai đoạn 1: Kiến tạo nền tảng vững chắc – Khởi đầu từ con người (1-2 năm):

+ Cam kết: 100% giáo viên được trang bị các kỹ năng số nền tảng và có nhận thức tích cực về vai trò của AI. Xây dựng một môi trường an toàn, khuyến khích giáo viên thử nghiệm và chia sẻ. Tinh thần cốt lõi là: Con người đi trước, công nghệ theo sau.

– Giai đoạn 2: Dám nghĩ, dám làm – Thử nghiệm tiên phong (2-3 năm):

+ Cam kết: Hình thành các nhóm giáo viên nòng cốt, tiên phong thử nghiệm các ứng dụng AI đơn giản, hiệu quả cao trong các hoạt động cụ thể như dạy học ngôn ngữ, toán học và sáng tạo nội dung văn hóa. Sẵn sàng chấp nhận rủi ro, xem mỗi thất bại là một bài học để tiến gần hơn đến thành công.

– Giai đoạn 3: Lan tỏa giá trị – Hướng tới tương lai số (sau 3 năm):

+ Cam kết: Nhân rộng các mô hình thành công trong toàn trường, xây dựng một kho học liệu số dùng chung mang đậm bản sắc Y Nuê. Nhà trường sẽ trở thành một hình mẫu, một nguồn cảm hứng về tinh thần vượt khó, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cho các đơn vị bạn.

4. Kết luận

Câu chuyện ứng dụng AI tại Trường Tiểu học Y Nuê không chỉ là câu chuyện về công nghệ. Hơn thế, đó là câu chuyện về ý chí, khát vọng và tinh thần không bao giờ đầu hàng nghịch cảnh của những nhà giáo tâm huyết. Họ đang chứng minh một chân lý sâu sắc: nguồn lực lớn nhất không nằm ở cơ sở vật chất, mà nằm ở trong tư duy và trái tim của mỗi con người.

Với một quyết tâm lớn lao và một chiến lược hành động bài bản, Trường Tiểu học Y Nuê đang trên đường viết nên một chương mới đầy cảm hứng trong bản đồ chuyển đổi số giáo dục Việt Nam. Họ không chỉ dạy học sinh kiến thức, mà còn dạy các em bài học quý giá nhất về tinh thần vượt khó và ý chí vươn lên – những phẩm chất quan trọng hơn bất kỳ công nghệ nào trong thế kỷ 21.

Ths. Nguyễn Hoà Phương